CẢM XÚC CHẾT TIỆT CỦA BẠN
SỐNG
KHÔNG PHẢI LÀ VIỆC LÚC NÀO CŨNG CẢM THẤY “LÊN ĐỈNH”
Nhìn xem, tôi biết là bạn
nghĩ việc bạn đang cảm thấy buồn bã, giận dữ hoặc lo lắng hẳn là việc nghiêm trọng.
Vấn đề nằm ở đây. Chết tiệt, có thể bạn nghĩ việc mặt nhăn như khỉ tức là có điều
gì nghiêm trọng lắm. Nhưng sự thật không
phải vậy. Cảm giác chỉ là những thứ…..những điều xuất hiện một cách bình
thường. Cái ý nghĩa chúng ta dựng lên xung quanh nó – cái ý nghĩa chúng ta nghĩ
là quan trọng hoặc không quan trọng – chỉ đến sau cảm xúc.
Chỉ có 2 lí do khiến
chúng ta làm mọi thứ trong cuộc sống: a) bởi vì cảm thấy tốt, hoặc b) bởi vì nó
là thứ bạn tin rằng đó là điều tốt hoặc đúng đắn. Thình thoảng 2 điều trên đi với
nhau. Thỉnh thoảng bạn sẽ vừa cảm thấy việc gì đó tốt và vừa thấy nó đúng đắn,
thật là thú vị hết sức. Còn gì tuyệt vời hơn làm một việc vừa thú vị vừa đúng đắn.
Nhưng thông thường, 2 điều
trên sẽ không ở ở cùng một chỗ. Có một số điều ôi thật là chán nhưng lại là điều
đúng đắn/tốt đẹp (thức dậy vào 5 giờ sáng đến phòng Gym, liên lạc với bà ngoại
Joanie sau buổi chiều và chắc chắn về việc bà ấy vẫn còn thở), hoặc vài thứ
khác cảm giác thật là lên mây nhưng lại là điều xấu/tồi tệ (ví dụ ham muốn liên
quan đến testosterone chẳng hạn !!).
Hành động dựa trên cảm xúc
thì thật là dễ dàng. Bạn cảm thấy thế nào, bạn làm thế ấy. Nó giống như việc
gãi vào chỗ ngứa. Nếu được thỏa mãn bạn sẽ có cảm giác được xoa dịu và nhẹ
nhõm. Sẽ rất nhanh – bạn cũng cảm thấy hài lòng nữa. Nhưng sự hài lòng này sẽ
biến mất nhanh y như khi nó đến.
Hành động dựa trên điều tốt
đẹp/đúng đắn thì khó. Với một người, không phải lúc nào họ cũng rõ ràng về việc
điều gì là tốt đẹp. Bạn phải thường xuyên ngồi suy ngẫm, đánh giá về nó. Thông
thường chúng ta cảm thấy rối rắm về nhận định của mình hoặc phải vượt qua sự
cám dỗ to lớn của bản thân.
Nhưng khi chúng ta làm điều
tốt đẹp/đúng đắn, hiệu quả tích cực tồn tại lâu dài. Chúng ta cảm thấy tự hào
khi nhớ lại những việc đó nhiều năm sau. Chúng ta nói với bạn bè và gia đình về
điều tốt đẹp chúng ta đã làm; Tự ngắm nhìn kỉ niệm chương dễ thương của mình và
nói “Nhìn xem! Mình đã làm việc đó đấy!” khi đồng nghiệp đến và hỏi sao chúng
ta lại có cái cup đẹp như thế trên kệ sách.
Ý chính là: Làm điều tốt
đẹp/đúng đắn xây dựng lên lòng tự trọng và bổ sung thêm ý nghĩa cho cuộc đời
chúng ta.
BỘ
NÃO GIAN LẬN CỦA BẠN
À vậy thì điều chúng ta
nên làm là phớt lờ cảm xúc đi và chỉ làm những việc tốt đẹp/đúng đắn mọi lúc phải
không? Thật đơn giản.
Ừ, thì giống như nhiều thứ
trong cuộc sống, nó đơn giản ư. Nhưng đa số những điều không quan trọng thì
nghĩa là nó đơn giản.
Vấn đề là bộ não không
thích đưa ra những lựa chọn rối rắm. Nó không thích sự không chắc chắn hoặc mơ
hồ và nó sẵn sàng thực hiện các thủ thuât tâm lý để tránh bất cứ sự không thoải
mái nào. Và cách yêu thích của bộ não chúng ta là cố gắng thuyết phục chính nó
rằng điều gì cảm giác tốt thì cũng có
nghĩa là điều đó tốt đẹp/đúng đắn.
Nên giả sử như bạn biết rằng
bạn không nên ăn kem. Nhưng bộ não bạn nói rằng “Này, mày đã vất vả cả ngày rồi,
ăn một tý không chết đâu”. Và bạn sẽ thế này, “Ồ, mày nói phải đấy! Cảm ơn nhé,
não!” Điều cảm giác tốt đột nhiên cũng là điều đúng đắn. Và sau đó bạn sẽ ăn hết
nửa lít kem sơ-ri trong tội lỗi.
Nếu bạn làm những điều
này đủ lâu – tức là nếu bản cứ tự thuyết phục bản thân rằng điều gì cảm giác tốt
thì cũng có nghĩa là nó tốt thì bộ não của bạn sẽ thực sự trộn lẫn 2 thứ làm một.
Não của bạn sẽ bắt đầu nghĩ rằng nội dung chính của cuộc đời chỉ là cảm thấy
“lên đỉnh”, một cách thường xuyên nhất có thể.
Và một khi điều này xảy
ra, bạn sẽ bắt đầu làm u mê bản thân với niềm tin rằng cảm giác của bạn thực sự
là vấn đề. Một khi điều này xảy ra, thì có chuyện rồi đây….
Bây giờ, nếu những điều
này đang khiến bạn khó chịu, hãy nghĩ về nó một chút. Tất cả những thứ xiêu vẹo
trong cuộc sống của bạn, có cơ hội tồn tại đến bây giờ rất có thể là do bạn quá
tôn thờ cảm xúc của mình. Bạn quá bốc đồng. Hoặc quá tự mãn và nghĩ bản thân là
trung tâm của vụ trụ. Bạn có biết rằng các cảm xúc có cách khiến bạn trở lên
như vậy không? Nó làm bạn nghĩ rằng bạn thực sự là cái rốn của vũ trụ. Và tôi
ghét phải trở thành người phải nói với bạn sự thật này, KHÔNG.
Rất nhiều người trẻ ghét
phải nghe điều này vì họ được nuôi lớn bởi những bậc cha mẹ quá phục tùng cảm
xúc của con cái họ, sẵn sàng mua nhiều kẹo ngô và cho đi học bơi để đảm bảo được
những đòi hỏi của đửa trẻ.
Đáng buồn thay, những bậc
cha mẹ trên làm những việc này rất có thể vì chính họ cũng quá tôn thờ cảm xúc
của mình, bởi vì họ không thể chiu đựng cảm giác khó chịu của việc chứng kiến con
cái họ tự đấu tranh một chút. Họ không nhận ra rằng những đứa trẻ cần có những
chiến thuật tự kiểm soát với nghịch cảnh để phát triển nhận thức và cảm xúc, rằng
những trải nghiệm thất bại là thực sự cần thiết để đặt nền móng cho sự thành
công sau này, và rằng việc đòi hỏi lúc nào cũng cảm thất tốt chính là cái vé hạng
nhất để đến với một cuộc sống không có bạn bè một khi lớn lên.
Dưới đây là những vấn đề
khi tổ chức cuộc sống của bạn xung quanh những cảm xúc:
1.
Cảm xúc của bạn chỉ là cảm xúc đơn thuần (không
có ý nghĩa gì hơn). Chúng được chỉ được cảm nhận bởi bạn – một cách hoàn toàn
và cô độc. Cảm xúc của bạn không thể nói cho bạn biết điều gì là tốt nhất cho mẹ
bạn, cho công việc hoặc cho con chó nhà hàng xóm. Chúng cũng không thể nói với
bạn điều gì tốt nhất cho môi trường. Hoặc điều gì tốt nhất cho thể chế chính trị.
Tất cả những gì cảm xúc có thể truyền đạt là những gì có vẻ tốt nhất cho bạn…
ngay cả khi điều đó chưa hẳn là đúng đắn.
2.
Cảm xúc của bạn là nhất thời. Chúng chỉ tồn
tại trong khoảng thời gian tính bằng phút. Cảm xúc của bạn không thể nói với bạn
điều gì là tốt đẹp trong một tuần tới, một năm tới hay 20 năm sau. Chúng không
thể cho bạn biết điều gì là tốt nhất cho bạn khi bạn là một đứa trẻ hay điều gì
bạn nên học ở trường. Tất cả những gì cảm xúc có thể làm là nói với bạn điều gì
có vẻ tốt nhất cho bạn ngay bây giờ… kể cả khi điều đó chưa hẳn là đúng đắn.
3.
Cảm xúc của bạn là không chính xác. Bạn đã
từng nói chuyện với một người bạn và nghĩ rằng bạn vừa nghe họ nói những điều tồi
tệ và bắt đầu buồn bã nhưng sau đó hóa ra họ hoàn toàn không nói gì kinh khủng
cả, bạn đã nghe nhầm chăng? Hoặc bạn đã bao giờ thực sự ghen tuông và buồn với
ai đó rất thân chỉ vì một lí do hoàn toàn không có thật, do bạn tưởng tượng ra?
Giống như họ đang bị hỏng điện thoại và trong khi đó bạn lại bắt đầu nghĩ họ
ghét bạn, không thực sự yêu bạn và chỉ lợi dụng bạn vì cặp vé đi xem thần tượng
ca nhạc? Hoặc bạn đã bao giờ bạo thực sự hào hứng theo đuổi thứ gì đó vì nghĩ rằng
đó là đam mê thực sự của mình nhưng một thời gian sau bạn nhận ra bạn theo đuổi
thứ đó chỉ vì khi làm điều đó bạn nghĩ mình trở lên quan trọng, và bạn đã từng
khiến người bạn quan tâm giận dữ rồi chứ? Cảm xúc là biểu hiện của sự thật ư?
Đó chính là vấn đề.
TẠI SAO LẠI RẤT KHÓ ĐỂ THOÁT RA KHỎI
CẢM XÚC CỦA BẠN
Trên
thực tế, có thể bạn đang cố gắng thoát khỏi những cảm xúc khó chịu của mình và
thất bại.
Vấn
đề là khi bạn đang bắt đầu kiểm soát cảm xúc của mình, cảm xúc cũng bắt đầu
nhân lên. Nó giống như trò đập thỏ. Những con thỏ chết tiệt xuất hiện liên tục ở
lỗ kia khi ta đập lỗ này.
Sở
dĩ có hiện tượng này vì chúng ta không chỉ nảy sinh cảm xúc với những trải nhiệm
của mình, chúng ta còn có cảm xúc về cảm
xúc của mình nữa. Tôi gọi chúng là “siêu cảm xúc” và chúng thường phá hỏng
khá nhiều thứ.
Có
bốn loại siêu cảm xúc: cảm thấy tồi tệ về việc cảm thấy tồi tệ (Tự ghê tởm), Cảm
thấy tồi tệ về việc cảm thấy tốt (cảm giác tội lỗi), cảm thấy tốt về việc cảm
thấy tồi tệ (tự cho rằng mình đúng – tự công bình), và cảm thấy tốt về việc cảm
thấy tốt (cái tôi/ sự tự mãn).
Đây,
cho phép tôi được phân loại chúng vào một bảng để bạn dễ phân biệt
Nhận
diện 4 siêu cảm xúc của bạn
Cảm thấy tồi tệ về việc cảm thấy tồi tệ
(tự ghê tởm)
- Tự trách móc quá mức
-
Hành vi lo lắng/ ám ảnh
-
Sự kìm nén cảm xúc
-
Mắc vào rất nhiều sự lịch sự/ tốt đẹp giả tạo
-
Cảm giác như có gì đó không ổn ở bản thân
|
Cảm thấy tồi tệ về việc cảm thấy tốt (Tội
lỗi)
-
Cảm giác tội lỗi mãn tính và nghĩ rằng bản thân
không xứng với hạnh phúc
-
Liên tục so sánh bản thân với người khác
-
Cảm giác mọi thứ đáng lẽ phải sai sót, kể cả khi mọi
việc đều tốt đẹp
-
Tự chỉ trính, tự tiêu cực hóa không cần thiết.
|
Cảm thấy tốt về việc cảm thấy tồi tệ (tự
công bình)
-
Đạo đức hóa sự phẫn nộ
-
Thái độ khinh
bỉ người khác
-
Cảm giác như thể bạn xứng đáng có được thứ người
khác không xứng đáng.
-
Tìm kiếm đặc quyền của việc luôn luôn bất lực và việc
trở thành nạn nhân
|
Cảm thấy tốt về việc cảm thấy tốt (Cái tôi/tự mãn)
-
Tự thể hiện
-
Ảo tưởng mãn tính về bản thân; một sự tự nhận thức
tích cực ảo tưởng
-
Không có khả năng đối phó với thất bại hoặc sự từ chối
-
Lảng tránh sự tranh luận hoặc sự không thoải mái.
-
Thường xuyên sống trong trạng thái ích kỉ
|
Siêu
cảm xúc là một phần của các câu chuyện mà ta tự nói với bản thân về các cảm
giác của mình. Chúng khiến chúng ta cảm thấy đúng đắn trong việc ghen tuông.
Chúng cổ vũ cho giá trị của chúng ta. Chúng đẩy chúng ta chìm vào chính cảm xúc
của bản thân.
Chúng
là những cảm giác cơ bản về việc gì là đúng đắn/không đúng đắn. Chúng là sự chấp
nhận của bản thân về việc chúng ta nên hay không nên phản hồi lại cảm xúc của
chính mình hay không.
Nhưng
cảm xúc không phản ánh đúng như ta muốn (ta luôn muốn chúng nên phải thế này thế
nọ). Cảm xúc điên lắm, nhớ lấy?
Và
thay vào đó, những siêu cảm xúc này có xu hướng giết chết chúng ta từ bên
trong, thậm chí còn hơn thế nữa.
Nếu
bạn thường xuyên cảm thấy tốt về việc cảm thấy tốt, bạn sẽ trở nên ích kỉ và cảm
giác có quyền với những người xung quanh bạn. Nếu cảm giác tốt khiến bạn cảm thấy
tồi tệ về bản thân, thì bạn sẽ bước đi, nói chuyện theo một cách rất tội lỗi và
ngại ngùng, cảm giác như thể bạn không xứng với thứ gì cả, không thực sự sở hữu
thứ gì cả, và không có giá trị gì để cống hiến cho thế giới xung quanh.
Đến
lượt những người cảm thấy tồi tệ về việc cảm thấy tồi tệ. Những “kẻ suy nghĩ
tích cực này” sẽ sống trong sự sợ hãi rằng: bất cứ một mức độ chịu đựng nào đều
chỉ ra rằng phải có thứ gì đó sai lầm một cách đau khổ xảy ra với họ. Đây chính
là “Vòng xoáy chết chóc” mà nhiều người trong chúng ta bị ném vào bởi chính văn
hóa của chúng ta, gia đình của chúng ta và trong hoàn cảnh nền công nghiệp
self-help đang phát triển rộng khắp.
Nhưng
phải nói rằng siêu cảm xúc tồi tệ nhất đang dẫn phổ biến là: cảm thấy tốt về việc
cảm thấy tồi tệ. Những người cảm thấy tốt về việc cảm thấy tồi tệ sẽ đắm mình
vào cảm giác của sự phẫn nộ “đúng đắn”. Họ sẽ cảm thấy tính đạo đức vượt trội
trong sự đau khổ của mình, rằng họ thấy mình như thể là những người “tử vì đạo”
trong một thế giới độc ác. Những người theo xu hướng “cao đẹp hóa” vai trò nạn
nhận của mình là những kẻ mà muốn ném sh*t vào cuộc đời của ai đó trên
internet, những kẻ muốn đi thành đoàn và ném sh*t vào các chính trị gia hoặc
các doanh nhân, người nổi tiếng – những người mà chỉ đơn thuần đang làm tốt nhất
nhiệm vụ của họ trong một thế giới rối rắm và khó thở.
Rất
nhiều những xung đột xã hội chúng ta thấy ngày nay là hệ quả của những siêu cảm
xúc. Đám đông giận dữ thì còn trên cả quyền chính trị và nhóm chính trị yếu thế
thì nhìn bản thân họ như những nạn nhân và bằng cách nào đó luôn đặc biệt hóa tất
cả những điều khó chịu dù là nhỏ nhất hoặc thất bại mà họ trải qua. Ham muốn
thì ngày càng tăng lên trong khi nhóm giàu có thì vừa ăn mừng cho sự giàu có của
họ vừa ngày càng trở lên lo âu và trầm cảm, tầng lớp nghèo và trung lưu thì lại
ghét bản thân vì cảm giác tụt lại phía sau.
Những
câu chuyện trên không chỉ được nhắc đi nhắc lại bởi chúng ta mà còn được nuôi lớn
bởi những câu chuyện được nghĩ ra trên các phương tiện truyền thông. Nền văn
hóa tiêu dùng thì cố thúc đẩy, ủng hộ bạn đưa ra quyết định dựa trên cảm giác tuyệt vời, trong khi mọi người
xung quanh thì ra sức nói cho cho chúng ta biết bản thân chúng ta sẽ trông tồi
tệ như thế nào khi chúng ta cảm thấy không vui.
KIỂM SOÁT Ý NGHĨA, KHÔNG PHẢI CẢM XÚC
Để
tránh quay vòng vòng trong những câu chuyện như trên, chúng ta phải trở lại với
một sự thật đơn giản rằng: Cảm xúc không nhất thiết phải có ý nghĩa gì. Chúng
chỉ có nghĩa một khi bạn cho phép chúng có nghĩa.
Có
thể hôm nay tôi buồn. Có thể có đến 8 lí do khác nhau khiến tôi có thể buồn hôm
nay. Vài trong số chúng có thể quan trọng, một vài thì không. Nhưng chính tôi mới
là người quyết định tầm quan trọng của những lí do đó – cho dù những lí do đó
là biểu hiện của tính cách của tôi hay đó đơn thuần chỉ là những ngày khó chịu.
Đây
là một kĩ năng mà sẽ rất nguy hại nếu chúng ta không sở hữu trong thời buổi hiện
nay: khả năng giải mã ý nghĩa thực sự từ cảm xúc, để rồi quyết định rằng không
phải chỉ vì bạn cảm thấy điều gì đó mà có nghĩa là cuộc sống chính là điều gì
đó bạn vừa cảm giác.
Đệch
cái cảm xúc của bạn. Sẽ có lúc, những thứ tốt khiến bạn cảm thấy không thích. Sẽ
có lúc, những thứ xấu xa lại khiến bạn thấy phấn khích. Và việc bạn cảm giác ra
sao không thay đổi được thực tế là chúng là những điều tốt/xấu. Có những lúc bạn
sẽ cảm thấy tệ vì cảm thấy tốt và cảm thấy tốt về việc cảm thấy tệ, về việc cảm
thấy tốt – bạn biết không? Đệch nó chứ. Đệch cái cảm xúc.
Điều
này không có nghĩa là bạn nên phớt lờ cảm xúc của bạn. Cảm xúc là điều quan trọng.
Nhưng quan trọng không phải vì ý nghĩa mà ta gán cho nó. Chúng ta luôn nghĩ cảm
xúc quan trọng vì nghĩ rằng chúng nói lên điều gì đó về chúng ta, về các mối
quan hệ, và về thế giới. Nhưng cảm xúc không nói lên điều gì như thế cả. Không
có một ý nghĩa nào được đính kèm vào các cảm giác. Thỉnh thoảng bạn bị tổn
thương vì những lí do tốt đẹp. Thỉnh thoảng vì những lí do xấu. Và thỉnh thoảng
chẳng vì lí do gì. Sự tổn thương tự thân nó là một điều trung tính. Lí do thì
luôn tách biệt.
Ý
chính ở đây là cách bạn quyết định. Và nhiều người trong chúng ta hoặc là quên
mất hoặc không bao giờ nhận ra sự thật đó. Nhưng thực sự chúng ta mới là người
quyết định xem nỗi đau của mình có ý nghĩa gì. Giống như việc chúng ta quyết định
xem thành công thể hiện điều gì ở bản thân.
Và
trong khá nhiều trường hợp, bất cứ câu trả lời nào cho ý nghĩa của những cảm giác
của ta đều sẽ lấy đi khá nhiều nước mắt của bạn ngoại trừ một câu trả lời:
Không có ý nghĩa gì cả.
Test
Trả lờiXóaCâu SỐNG KHÔNG PHẢI LÀ VIỆC LÚC NÀO CŨNG CẢM THẤY “LÊN ĐỈNH” nghe không hiểu lắm, t cảm thấy nó hơi tối nghĩa
Trả lờiXóaÝ là lúc nào cũng cảm thấy hight feeling đó b
Xóanên là rất dễ bị xảy ra rối loạn tâm lý, rối loạn cảm xúc
Trả lờiXóa